Forum Zmieniamy Polski Przemysł
W dniu 6 lutego 2006 r. w Warszawie odbyło się, zorganizowane przez Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości wydawcę miesięcznika Nowy Przemysł, kolejne już Forum pt. Zmieniamy Polski Przemysł. W ramach Forum, które zgromadziło ponad 400 osób dyskutowano o inwestycjach zagranicznych, o zmianach w elektroenergetyce, klimacie dla biznesu, o monopolu w kolejowych przewozach towarowych. W Forum uczestniczyli przedstawiciele zarządów czołowych polskich przedsiębiorstw, politycy i parlamentarzyści, a także przedstawiciele licznych przedsiębiorstw energetycznych, w tym także przedsiębiorstw obrotu zrzeszonych w TOE.
Pierwszą część Forum stanowiła Debata „Politycy o gospodarce”, podczas której dyskutowano m.in. jak zapewnić trwały wzrost gospodarczy oraz co zrobić, by poprawić klimat dla przedsiębiorczości. Szeroką relację oraz galerię zdjęć z pierwszej części Forum można znaleźć na stronach Nowego Przemysłu .
Kolejne część Forum stanowiły następujące sesje tematyczne:
- SESJA I – na którą składały się debaty (1) Elektroenergetyka – co dalej ? Prywatyzacja, restrukturyzacja, inwestycje, rynek oraz (2) Klient na rynku energii
- SESJA II – na którą składały się debaty : (1) Inwestycje zagraniczne w Polsce oraz (2) Transport kolejowy w Polsce
- SESJA III – na którą składała się debata: Strategie oraz przedsiębiorstw wręczenie tytułów „Najciekawsze z najlepszych”
Relację, prezentacje oraz galerie zdjęć z poszczególnych sesji można znaleźć także na stronach Nowego Przemysłu. Poniżej prezentujemy skrót relacji z SESJI I oraz wybrane prezentacje.
DEBATA: Elektroenergetyka – co dalej? Prywatyzacja, restrukturyzacja, inwestycje,
Wstęp do dyskusji, której moderatorem był Prezes Polskiego Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości p. Wojciech Kuśpik, stanowiła prezentacja spółki KPMG pt. „Duży może taniej – proponowany kształt sektora elektroenergetycznego w Polsce” (prezentację można pobrać ze strony www.wnp.pl). Dla Ministerstw Gospodarki i Skarbu Państwa przygotowano trzy scenariusze przekształceń w sektorze elektroenergetycznym.
Pierwszy wariant, tzw. „zachodni 3“, przewiduje powstanie 3 silnych podmiotów. Pierwszy, ma być tworzony przez grupę BOT GiE, PSE (bez majątku i działalności przesyłowej), ZE Dolna Odra oraz spółki dystrybucyjne: Łódzki ZE, ZE Łódź – Teren, grupy Energa, EnergiaPro i Enea. Drugi podmiot to PKE oraz Enion i Energetyka Podkarpacka a trzeci to Wschodnia Grupa Energetyczna, czyli 5 spółek dystrybucyjnych wraz z elektrowniami Kozienice i Ostrołęka. Pierwszy podmiot, tworzony przez BOT i PSE pozostałby w rękach Skarbu Państwa, PKE i WGE miałyby być sprzedane inwestorom strategicznym
Drugi scenariusz, „wschodni 3“, przewiduje połączenie grupy BOT, PSE (bez majątku i działalności przesyłowej), elektrowni Kozienice i Ostrołęka, ŁZE, ZE Łódź – Teren i Energa, EnergiaPro i WGE. Drugi podmiot ma powstać wskutek połączenia PKE, Enionu i Energetyki Podkarpackiej, trzeci, czyli Zachodnią Grupę Energetyczną, mają stworzyć ENEA i ZE Dolna Odra. W tym wariancie, super koncern BOT-PSE również miałby pozostać w rękach skarbu a PKE i ZGE miałyby zostać sprzedane inwestorom branżowym.
Trzeci pomysł, „północ-południe2“ zakłada powstanie tylko 2 koncernów: w pierwszym mieliby się znaleźć BOT, PSE (bez majątku), ŁZE, ZE ŁT, Energa, ENEA, ZE Białystok, ZE Warszawa – Teren, LUBZEL, a także Elektrownia Ostrołęka. Drugi koncern to PKE, Enion, Energetyka Podkarpacka, ZEORK i Zamojska KE. Ten koncern miałby zostać sprywatyzowany poprzez wybór inwestora strategicznego lub na giełdzie. Ten wariant zakłada samodzielną prywatyzację ZE Dolna Odra i elektrowni Kozienice.
Zdaniem p. Krzysztofa Rozen, partnera KPMG Corporate Finance, Szefa Zespołu Energetyki i Zasobów Naturalnych w Polsce kryteriami, w oparciu o które powinna zostać podjęta ostateczna decyzja w tej sprawie są: (a) bezpieczeństwo energetyczne kraju, czyli zbudowanie silnego lidera, zintegrowanej pionowo grupy, który będzie w stanie sprostać wymaganiom inwestycyjnym; (b) zapewnienie konkurencji rynkowej, co może być osiągnięte w wyniku połączenia pozostałych podmiotów w celu ich sprzedaży inwestorom strategicznym. Według p. Rozen dzięki wybraniu któregoś z tych modeli konsolidacji wzrośnie wartość aktywów Skarbu Państwa, zachowana jest przy tym integralność terytorialna wytwarzania i dystrybucji, która jest wskazana w celu osiągnięcia oszczędności i synergii po konsolidacji pionowej. Taki model konsolidacji, wg. Rozena, dawałby możliwość jednoczesnego rozwiązania KDT.
Uczestnik debaty kol. Grzegorz Górski, Prezes Zarządu Electrabel Polska oraz Prezes Rady Zarządzającej TOE stwierdził, że głównym elementem tych scenariuszy, oraz innych, które pojawiały się niedawno w mediach, jest to kto kogo przejmie, a zależy to od tego, kto płaci za przygotowanie takich propozycji. Przy realizacji któregoś ze scenariuszy przedstawionych przez KPMG, zdaniem Górskiego, nie uda się zrealizować założonych priorytetów, czyli jednoczesnego zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, konkurencyjnych cen energii oraz konkurencyjnej gospodarki. Grzegorz Górski przekonuje, że dzisiaj w Polsce liberalizacja rynku energii w jest fikcją, ponieważ z ok. 1,7 mln uprawnionych odbiorców z prawa wyboru sprzedawcy energii skorzystało zaledwie kilkudziesięciu. Głównym celem przekształceń w elektroenergetyce powinien być wzrost konkurencyjności polskiej gospodarki, brak liberalizacji rynku energii spowoduje, że ta konkurencyjność będzie niższa niż mogłaby być – ocenił Górski. Jego zdaniem jedynym warunkiem rzeczywistej konkurencji na rynku energii jest rozdzielność własnościowa sieci dystrybucyjnej i sprzedaży. Wtedy właściciel sieci dystrybucyjnej nie będzie się zastanawiał czyja energia płynie po jego sieci. Wówczas to czy największy producent energii będzie miał udział w rynku 30, 40 czy 50 proc. nie będzie bardzo istotne, ponieważ i tak będzie musiał konkurować o klienta końcowego. Natomiast gdy duży producent będzie również właścicielem sieci to będzie kontynuował praktyki, które obserwujemy obecnie, mające na celu niedopuszczenie konkurencji do klienta oraz tzw. subsydiowanie skrośne (zaniżanie ceny energii i zawyżanie ceny za usługę przesyłową).
Krytycznie o propozycjach KPMG wypowiadali się także (oprócz Prezesa Górskiego) m.in. Prezes URE p. Leszek Juchniewicz oraz przedstawiciele zagranicznych inwestorów branżowych. Pozytywnie propozycje zmian oceniali m.in. Prezes Zarządu PKE p. Jan Kurp oraz Prezes Zarządu BOT GiE p. Jerzy Łaskawiec. W ramach gorącej debaty wymieniano liczne i często sprzeczne poglądy nt. dalszych zmian w sektorze. Niestety w debacie nie uczestniczyli przedstawiciele ministerstw.
DEBATA: Klient na rynku energii – forum odbiorców energii
W przypadku tej debaty oprócz prezentacji moderatora wstęp do dyskusji stanowiły następujące prezentacji panelistów:
- Electrabel na rynku energii elektrycznej w Polsce. Witold Pawłowski – Dyrektor ds. Sprzedaży, Electrabel Polska Sp. z o.o.
- Jak poprawiać efektywność sektora energetycznego w Polsce. Harry Schur – Prezes Zarządu, Stoen SA
- Liberalny rynek energii elektrycznej w Polsce: Co elektroenergetyka oferuje Klientom-odbiorcom ? Jan Rakowski, Partner RE
- Marka i jej znaczenie dla Klienta. Karol Janosz – Prezes Zarządu, Vattenfall Customer Services Poland Sp. z o. o.
- V lat zasady TPA w Aluminium Konin-Impexmetal SA. Marek Kacprowicz – Prezes Zarządu, Dyrektor Naczelny, Aluminium Konin-Impexmetal SA
Debatę prowadził kol. Marek Kulesa, dyrektor biura Towarzystwa Obrotu Energią, który przyszłość rynku energii widzi w handlu ponad siecią, w tym możliwości powszechnego tworzenia tzw. grup bilansujących i stosowania profili odbioru (pomocnych dla mniejszych odbiorców). Aby rynek mógł poprawnie funkcjonować konieczne jest m.in. doprecyzowanie takich pojęć jak „sprzedawcy z urzędu”. Marek Kulesa do podstawowych propozycji upowszechnienia zasady TPA, zaliczył m.in. określenie procedur rozliczeń i bilansowania dla poszczególnych grup odbiorców uprawnionych także przy wykorzystaniu krzywych obciążeń, ze szczególnym uwzględnieniem rynków lokalnych, opracowanie oraz wdrożenie jednolitych i przejrzystych procedur zmiany sprzedawcy, opracowan ze standardowych umów przesyłowych i sposobów ich zawierania oraz dostosowanie wymagań OSD dotyczących układów pomiarowych i transmisji danych do konkurencyjnego rynku energii.
W ramach swojej prezentacji p. Witold Pawłowski, dyrektor ds. sprzedaży Electrabel Polska jako najważniejsze przeszkody w rozwoju rynku wskazywał brak możliwości tworzenia grup bilansujących, ograniczenia ze strony zakładów energetycznych, w tym wysokie wymagania w zakresie systemów pomiarowych i wymagania kontraktowe (zapisy umowne). Przeszkodą jest również brak typowych grafików małych odbiorców przemysłowych
Jan Rakowski, z firmy doradczej Partner na Rynku Energii, wskazywał, że odbiorcy przemysłowi stosują dwa modele osiągania korzyści z liberalizacji rynku energii. W pierwszym aktywnie uczestniczą w rynku energii, przyjmując zasady i uregulowania prawne jakie opisują funkcjonowanie rynku i starają się w pełni wykorzystać stworzone możliwości, jednocześnie licząc się z ryzykami, które wiążą się z uczestniczeniem w rynku energii. W drugim modelu odbiorcy bacznie obserwują rynek, a zdobytą wiedzę wykorzystują do wzmocnienia swojej pozycji w negocjacjach umów z dotychczasowymi dostawcami energii elektrycznej. Dziś uczestnictwem w rynku energii zainteresowani są głównie wielcy odbiorcy, dla których energia stanowi poważną część ich kosztów funkcjonowania. W mniejszym stopniu rynkiem zainteresowani są odbiorcy o stosunkowo małym poborze. Mniejsi odbiorcy energii dopóki nie muszą patrzeć z ekonomicznego punktu widzenia (bo koszty energii stanowią niewielkie obciążenie) lub nie mają większych problemów z dotychczasowym dostawcą nie interesują się możliwością zmiany dostawcy. Jan Rakowski zauważa, że wprowadzanie liberalnego rynku energii przesuwa główne miejsce handlu energią elektryczną z hurtowego obrotu energią, będącego wewnętrznym rynkiem sektora elektroenergetycznego do sprzedaży energii elektrycznej odbiorcom końcowym, spoza sektora elektroenergetycznego.
Kluczem do większego otwarcia i dobrego funkcjonowania rynku energii jest prywatyzacja i deregulacja – uważa Harry Schur, prezes STOEN. Jego zdaniem rynkowi należy pozostawić decyzję o konsolidacji w energetyce, przy czym należy utworzyć, co najmniej pięć grup oraz trzeba ograniczyć regulację do obszarów monopolu naturalnego (czyli sieci). Kolejny krok to prywatyzacja firm energetycznych i przeniesienie problemu rozwiązania KDT oraz ciężaru finansowania inwestycji odtworzeniowych w elektrowniach na prywatnych inwestorów.
Pawłowski W.: Electrabel na rynku energii elektrycznej w Polsce. Electrabel Polska Sp. z o.o.
Schur H.: Jak poprawiać efektywność sektora energetycznego w Polsce. Stoen SA